Plaagdieren – Door Ger Theeuwen

Ze zijn ieder seizoen weer volop in het nieuws, de zogenaamde “plaagdieren”. In  deze tijd van het jaar moet je dan vooral denken aan de bruine rat, de zwarte rat en de verschillende soorten muizen. Een idiote aanduiding overigens, want eigenlijk bestaan er volgens de wet helemaal geen plaagdieren. Als er van een bepaalde diersoort ergens zoveel exemplaren voorkomen dat ze voor overlast zorgen, wil dat nog niet zeggen dat het plaagdieren zijn. Als ze door bepaalde mensen als een plaag worden ervaren, is dat vrijwel zonder uitzondering een gevolg van menselijk handelen. Vaak creëren mensen een habitat waar deze dieren zich helemaal thuis voelen. Men laat op grote schaal rommel van allerlei aard liggen waar deze dieren zich in of onder schuil kunnen houden. Als er dan in de buurt nog water en wat te eten is dan is het biotoop helemaal compleet. Dat bepaalde diersoorten daar op grote schaal gebruik van maken, is vanzelfsprekend en een volstrekt natuurlijk gedrag. Het valt die dieren niet te aan te rekenen. De mens zelf is de schuldige en als er dus op deze aardbol één soort in aanmerking komt voor de kwalificatie  “plaagdier” dan is het wel Homo sapiens.

Er zijn veel plaagdierenbestrijders in ons land, al dan niet professioneel. Er bestaan overigens wel officiële opleidingen voor. Nee, voor zover ik weet houden die zich niet bezig met het in toom houden van de menselijke expansiedrift. Zij bestrijden in deze tijd van het jaar vooral ratten en muizen. De plaagdierenbestrijders willen het “teveel” en “overlast” van een diersoort bestrijden. Uitroeien zelfs, als het even kan. Een misschien wel voor de hand liggende reactie, maar dom. Ongelofelijk dom. In de   eerste plaats omdat het niets doet aan de oorzaak van de klacht. Maar dat is alleen maar erg prettig voor de beroepsbestrijders, die streven er uiteraard niet naar om zichzelf overbodig te maken.

Uitroeien is onmogelijk bij diersoorten met een kort leven en een hele snelle voortplanting, zoals juist muizen en ratten. De draagtijd van een muis is rond de 21 dagen, en die van de bruine- en zwarte rat enkele dagen langer. Muizen  krijgen wel 2 tot 15 jongen per worp, zwarte ratten ook 2 tot 15 en bruine ratten iets minder, tussen de 2 en 12 per worp. Een muis kan wel tot 10 keer per jaar jongen werpen, een rat wel tot 15 keer per jaar. 

Walvissen, ijsberen en olifanten zou je door bestrijding kunnen uitroeien, ratten en muizen niet. Ieder weldenkend mens weet heel goed wat je moet doen om geen overlast van deze dieren te ondervinden: ruim alles op, sluit alle voedselbronnen goed af en zorg dat ze niet binnen kunnen komen. Ja, dat is een investering in moeite en geld, maar een andere definitieve oplossing bestaat er niet, of je moet er mee leren leven. En, zoals een journaal-presentatrice lang geleden eens opmerkte, neem een kat.

De aanleiding voor menige pittige discussie in de media was de aankondiging dat het  binnen gebouwen verboden zou worden om ratten en muizen te vergiftigen. Vanaf 1 januari 2023 is het kopen van nieuwe verpakkingen ratten- en muizengif door particulieren verboden. Oude verpakkingen mogen nog verkocht worden tot en met 29 juni 2023 en daarna nog worden gebruikt tot 26 december 2023. Gecertificeerde plaagdierenbestrijders mogen onder voorwaarden nog wel gebruik maken van ratten- en muizengif. Klemmen en vangkooien mag overigens nog wel. Ik begrijp die maatregel wel. Want het kan ertoe leiden dat grote aantallen andere, wél beschermde diersoorten er ook het slachtoffer van worden. Ratten en muizen die nog niet gestorven zijn maar wel al gif tot zich hebben genomen kunnen gemakkelijk het slachtoffer worden van roofvogels, uilen, egels en dergelijke. Erger nog, vergiftigde ratten en muizen kunnen met opzet ergens worden neergelegd om roofvogels te bestrijden. Beste mensen doe dat a.u.b. niet want dan krijgen de jagers in de meeste gevallen de schuld.

Ger Theeuwen